Het is een ôôld begrip. Opoe gebruuk’n het vaake at ze het oaver vrogger had. Zie was van 1896. At ze achter van de Borkeld ôônder Markel, noar Els’n noar de schoole leup, hat ze het oaver, alle daag’n een paar uur goans. Zie was nog uut de tied, det de jonge dèèrns op daghuure gung’n. “Biej Schippers op de Borkeld kon ‘k twei mèèiers an bind’n.” Doar zölt er ne hôôp weer, diet neet wèèt woe ‘k ’t oaver hebbe. Het is gen schàànne, het bint dinge uut ne veer vervleuig’n tied. Ne tied woerin de mèèns’n nog alle tied hadd’n. Ne tied ôk van onmeunig hard en zwoar wark’n. Van de wekke môs ik ter an dèènk’n, toen ‘k langs zô’n roggeveeldje rèèd. Rogge op t làànd, ie zeet ’t hoaste neet meer. Het scheut miej wier duur de gedach’n, toen ‘k verwôônderd noar de tillevizie zatte te kiek’n noar het wierkômm’n van André Kuipers uut de ruumte. Het is toch merakels knap, dàj’ det àmoa zô mà biej oe binn’n kriegt in de huuskamer. Ie zeet ze, noa een half joar in de ruumte, ofschèid nemm’n. Ie zeet het ontkoppeln en dan goat ze met ne rotvaart op huus an, um noa ne zwoare rèize van een paar uur, met een vaartje van vief kilometer per uur, argens in Ruslàànd, daale te kômm’n. Ie zit er biej te kiek’n op de èèrste rang. Het is hoaste neet te gelèum’n. Het brach miej trugge noar de zèumtiger joar’n. Op een klein zwart wit scharm zag e wiej een paar keerls, in van die astronaut’npäkke, hen en wier spring’n oaver het onduudelijke scharm. Enthousiast vertell’n ik an opa det er lèu op de moane wadd’n. Hij had ’t wal e zeene, mà blèèf ter hèèl nuchter ôônder. Met mekaa kekke wiej noar de moane en toen kwam het er uut. “Jonge loat oe niks wies maak’n, zie könt oe vanals loat’n zeen, mà doar op de moane doar kan gen mèènse kômm’n.” Hij hef het nôôit gelèuft. Den stap van een uur goans, tut die onmettelijke ofstàànd’n in de ruumte wadd’n vuur ‘m te grôôt. Noe in diss’n tied hebt z’t oaver een nederzetting op mars. Lèu diet doar vuurgood hen goat. Het lik àmoa nog hèèl veer weg, mà det was Amerika vuur honderd joar trugge ôk. Het kump ter an, mar ôôns doot de tàànde dan neet meer zeer en dè ’s mà good ôk. Ie könt oe toch neet vuurstell’n dàj’ as opa noar de sterr’n stoat te kiek’n met een kaartje in de hàànde van Mars, geboor’n, Mart, 28 november 2011. Opa had geliek, loaw we met bèire beene op de grôônd bliem’n stoan. Àj’ gewoon doot, dooj’ à gek genog. Mà toch, het blif onmeunig knap wat de lèu àmoa könt. Doar möj’ oe petje vuur of nemm’n, net as vuur die dèèrns diet twei mèèiers an konn’n bind’n. Wis en waarachtig.
De Vèèrkàànte Viefkop.
