De geschiedenis van Holten

Holten (Nedersaksisch: Hooltn) is een dorp in de landstreek Salland (Overijssel, Nederland) en behoort sinds 2001 tot de gemeente Rijssen-Holten. Daarvoor was Holten een zelfstandige gemeente. Holten had op 30 april 2017 9.428 inwoners en op 1 januari 2021 9.410 inwoners.

Holten ligt aan de Holterberg aan het zuidereind van de Sallandse Heuvelrug. Aan de oostkant ligt De Borkeld, een gebied dat zich uitstrekt tussen Holten, Markelo en Rijssen. Aan de zuidkant ligt de buurtschap Beuseberg. Deze buurtschap wordt gekenmerkt door een zeer afwisselend landschap. Aan de westzijde ligt de buurtschap Dijkerhoek, alwaar korenmolen De Hegeman staat. Daarnaast ligt buurtschap Espelo. Direct grenzend aan het dorp ligt op een heuvelachtig terrein de zogenaamde Lookerenk, die overgaat in een bosgebied genaamd De Zuurberg. Ten zuiden hiervan liggen ten slotte uitgestrekte weilanden. Vanaf begin zeventiger jaren wordt het zuidelijk deel hiervan doorsneden door de snelweg A1.

Holten ligt in het zuidoosten van Salland en grenst in het oosten aan Twente en in het zuiden aan de Achterhoek. Het dorp was vroeger een agrarische gemeenschap. In de twintigste eeuw werd ook toerisme een belangrijke bron van inkomsten. Vanaf het begin van de zestiger jaren is er een aantal industriële en dienstverlenende bedrijven gevestigd waardoor Holten al lange tijd een overschot aan arbeidsplaatsen kent. Grotere werkgevers zijn de vleesverwerker/foodgroep Enkco, zoutstrooierfabrikant Aebi Schmidt Nederland (voorheen Nido) en transportbedrijf Müller Transport. In 2013 ging een andere grote werkgever, Oad Reizen, failliet. Het bedrijfspand aan de rand van het dorp bleef enkele jaren ongebruikt tot in 2016 het hoofdkantoor van ingenieursbureau Aveco de Bondt daarin werd gevestigd.

Vlak buiten Holten liggen de fundamenten van het middeleeuwse kasteel De Waerdenborch. De bouw ervan moet in 1377 zijn begonnen, maar al in 1380 werd het verwoest, om het jaar erop als vooruitgeschoven verdedigingspost voor de stad Deventer te worden herbouwd. Omstreeks 1530 was het kasteel overbodig geworden en werd het afgebroken. De Waerdenborch is nu nog de naam van een openbare scholengemeenschap voor vmbo, havo, atheneum en gymnasium.

Op de Holterberg ligt het Holten Canadian War Cemetery en het Natuurmuseum Holterberg. Via de toenmalige burgemeester van Holten en het Ministerie van Oorlog werd bewerkstelligd dat een stuk Nederland voor dit doel aan het Canadese Gouvernement kon worden geschonken. Nog steeds is de begraafplaats Canadees grondgebied. Op de Canadese begraafplaats hebben naast 1355 Canadezen ook 36 Britten, 2 Australiërs en 1 Belg hun laatste rustplaats. In 2011 werd het informatiecentrum geopend door prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven met de onthulling van het kunstwerk “For all generations”. Dit kunstwerk is geschonken door het Prins Bernhard Cultuurfonds en is ontworpen en uitgevoerd door kunstenares Annemiek Punt.

Holten kent vier kerken, de dorpskerk Holten (Nederlands-Hervormd, PKN), de Gereformeerde kerk „De Kandelaar” (PKN) Holten, de R.K. parochie St. Joseph Nieuw Heeten/Holten (sinds 1965) in „Gebouw Irene” en de evangelische gemeente De Loofhut.

Jaarlijks wordt er in Holten een triatlon georganiseerd. In de beginjaren (rond 1984) deden deelnemers ook met de gewone fiets en klompen aan mee. Met ingang van 2002 is de Triathlon van Holten opgenomen in het Points Races Circuit van de International Triathlon Union (ITU). In 2009 was Holten het toneel van het Europees kampioenschap triatlon en werd het 25-jarig jubileum gevierd. In 2010 werd er een World Cup wedstrijd gehouden. En in 2013 werd het EK triathlon voor onder de 23 gehouden.

• De plaatselijke voetbalverenigingen zijn VV Holten en Blauw Wit ’66.
• De motorsportvereniging MAC “De Holterberg”.
• De atletiekvereniging “AV Holten”.
• De Hockeyclub Holten.
• Handbalvereniging HV Holten
• Rijvereniging de Bergruiters en ponyclub de Bergruitertjes.
• Tennis Club “t.c. Holten”
• IJsclub de Noordpool,
• Wielervereniging Holten
• Volleybalvereniging Mintonette
• Sport Vereniging BATO Holten
• Touwtrek vereniging OKIA

Door Holten loopt het Pieterpad. De route loopt van Pieterburen aan de Groningse Waddenkust naar de Sint-Pietersberg bij Maastricht. Over de Holterberg loopt het Marskramerpad: deel I is het Nederlandse deel van de Handelsweg (E11), die loopt van Osnabrück naar Deventer. Het Overijsselpad (LAW 2) voert van Steenwijk tot Enschede. De lengte is 177,5 km en is verdeeld in 6 trajecten.

In Holten wordt carnaval gevierd en het dorp heet in carnavalstijd Keunedarp, wat historisch gezien te maken heeft met de vele varkensboeren die Holten rijk was. De naam van de carnavalsvereniging van de carnavalsprinsen is Cv De Fienpreuvers.

Bron: Wikipedia